1. อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่

ประวัติและความสำคัญ: เป็น อุทยานแห่งชาติแห่งแรกของประเทศไทย โดยได้รับการจัดตั้งในปี พ.ศ. 2505 ตามนโยบายของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เพื่ออนุรักษ์พื้นที่ป่าดงพญาเย็นเดิม เขาใหญ่เป็นหัวใจของระบบนิเวศในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคกลาง โดยเป็นแหล่งกำเนิดต้นน้ำลำธารสำคัญหลายสาย ที่นี่ยังได้รับการขึ้นทะเบียนเป็น มรดกโลกทางธรรมชาติ (ดงพญาเย็น-เขาใหญ่) โดย UNESCO ในปี พ.ศ. 2548 เนื่องจากเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหายากและใกล้สูญพันธุ์ เช่น ช้างป่า กระทิง และนกเงือกกว่า 280 ชนิด ทำให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศและการศึกษาธรรมชาติที่สำคัญที่สุดของประเทศ

ช่วงเวลาที่น่าไป: พฤศจิกายน กุมภาพันธ์ อากาศเย็นสบาย เหมาะกับการเดินป่าและชมสัตว์ป่า

2. อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ (เชียงใหม่)

ประวัติและความสำคัญ: เดิมชื่อ "ดอยหลวงอ่างกา" ได้รับการเปลี่ยนชื่อตามพระนามของ พระเจ้าอินทวิชยนนท์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 7 ซึ่งได้อัญเชิญพระอัฐิมาประดิษฐาน ณ ยอดดอย อุทยานฯ ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2515 และเป็นที่ตั้งของ ยอดเขาที่สูงที่สุดในประเทศไทย (2,565 เมตร) ด้วยระดับความสูงที่แตกต่างกัน ทำให้มีสภาพภูมิอากาศและสังคมพืชหลากหลาย ตั้งแต่ป่าร้อนชื้นถึงป่าดิบเขาตอนบน ที่มีพืชหายากอย่างกุหลาบพันปี ที่นี่ยังเป็นพื้นที่สำคัญภายใต้การดูแลของ โครงการหลวง เพื่อส่งเสริมการเกษตรยั่งยืนแก่ชาวเขา

ช่วงเวลาที่น่าไป: พฤศจิกายน กุมภาพันธ์ มีโอกาสเห็น เหมยขาบ (น้ำค้างแข็ง) และชมดอกนางพญาเสือโคร่ง

3. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน (พังงา)

ประวัติและความสำคัญ: คำว่า "สิมิลัน" มาจากภาษายาวี แปลว่า "เก้า" ตามจำนวนเกาะหลัก (ต่อมามีการรวมเกาะเพิ่ม) อุทยานฯ ทางทะเลแห่งนี้จัดตั้งในปี พ.ศ. 2525 และมีชื่อเสียงระดับโลกในฐานะ หนึ่งในแหล่งดำน้ำที่สวยที่สุดในโลก หมู่เกาะนี้โดดเด่นด้วยก้อนหินแกรนิตรูปร่างแปลกตาบนเกาะ เช่น หินเรือใบ และที่สำคัญที่สุดคือโลกใต้ทะเลที่อุดมสมบูรณ์มาก มีแนวปะการังน้ำลึกที่สมบูรณ์ เป็นแหล่งอาศัยของปลาหลากหลายชนิด รวมถึงปลาขนาดใหญ่ เช่น ฉลามวาฬ และปลากระเบนราหู

ช่วงเวลาที่น่าไป: พฤศจิกายน เมษายน เป็นช่วงที่ทะเลเปิด น้ำใส และคลื่นลมสงบ

4. อุทยานแห่งชาติภูกระดึง (เลย)

ประวัติและความสำคัญ: เป็น อุทยานแห่งชาติลำดับที่ 2 ของประเทศ จัดตั้งในปี พ.ศ. 2502 ชื่อ "ภูกระดึง" มาจากภาษาพื้นเมืองแปลว่า "ระฆังใหญ่" ตามตำนานที่ชาวบ้านมักได้ยินเสียงคล้ายระฆังจากภูเขา ภูกระดึงมีเอกลักษณ์ทางธรณีวิทยาคือเป็น ภูเขาหินทรายยอดตัด มีที่ราบขนาดใหญ่บนยอด (หลังแป) เป็นสวรรค์ของนักเดินทางสายผจญภัยที่ต้องเดินเท้าขึ้นเขาอย่างเดียว ที่นี่มีทุ่งหญ้า ป่าสน และน้ำตกที่สวยงาม รวมถึงความหลากหลายทางชีวภาพของพืชหายากและสัตว์ป่า

ช่วงเวลาที่น่าไป: ตุลาคม พฤษภาคม (ช่วงเวลาเปิดอุทยานฯ) โดยเฉพาะช่วง พฤศจิกายน มกราคม ที่อากาศหนาวจัดและมีโอกาสชมใบเมเปิลเปลี่ยนสี

5. อุทยานแห่งชาติหาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี (กระบี่)

ประวัติและความสำคัญ: ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2526 ครอบคลุมพื้นที่ทั้งบนบกคือ หาดนพรัตน์ธารา และพื้นที่ทางทะเลที่สำคัญคือ หมู่เกาะพีพี ซึ่งเดิมชาวเลเรียกว่า "ปูเลาปิอาปิ" (เกาะต้นปิอาปิ/ต้นปีปี) หมู่เกาะพีพีเล มี อ่าวมาหยา ซึ่งโด่งดังไปทั่วโลกจากภาพยนตร์เรื่อง The Beach อุทยานฯ แห่งนี้โดดเด่นด้วยภูมิทัศน์ภูเขาหินปูนสูงชัน หน้าผา และเวิ้งอ่าวคู่ที่สวยงาม (อ่าวต้นไทรและอ่าวโละดาลัม) รวมถึงความสมบูรณ์ของแนวปะการังและหาดทรายขาว

ช่วงเวลาที่น่าไป: พฤศจิกายน เมษายน เป็นช่วงที่ฟ้าใส น้ำทะเลสวย และคลื่นลมสงบที่สุด

7. อุทยานแห่งชาติเอราวัณ (กาญจนบุรี)

ประวัติและความสำคัญ: เดิมชื่อ อุทยานแห่งชาติเขาสลอบ จัดตั้งในปี พ.ศ. 2518 ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น "อุทยานแห่งชาติเอราวัณ" ตามลักษณะของน้ำตกชั้นสูงสุดที่ดูคล้าย เศียรช้างเอราวัณ ในตำนาน น้ำตกเอราวัณ เป็นน้ำตกหินปูนขนาดใหญ่ 7 ชั้น ที่เกิดจากลำห้วยม่องไล่ มีความยาวถึง 1,500 เมตร และมีสีเขียวมรกตที่สวยงาม เป็นที่นิยมของนักท่องเที่ยวเพราะสามารถเล่นน้ำในแอ่งน้ำตกแต่ละชั้นได้ตลอดปี

ช่วงเวลาที่น่าไป: พฤศจิกายน กุมภาพันธ์ อากาศไม่ร้อนจัด น้ำในน้ำตกใสสะอาดและมีปริมาณพอเหมาะ

8. อุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง (เชียงใหม่, แม่ฮ่องสอน)

ประวัติและความสำคัญ: อุทยานฯ จัดตั้งในปี พ.ศ. 2525 ครอบคลุมพื้นที่บน เทือกเขาถนนธงชัย ซึ่งเป็นป่าต้นน้ำของลำห้วยสำคัญหลายสาย ที่นี่มีชื่อเสียงเป็นอย่างมากจากจุดชมวิวบริเวณที่ทำการอุทยานฯ (ดอยกิ่วลม) ซึ่งเป็นจุดชม ทะเลหมอกยามเช้าและพระอาทิตย์ขึ้น ที่สวยงามที่สุดแห่งหนึ่งในภาคเหนือ โดยเฉพาะการมองเห็นวิวของ ดอยเชียงดาว ที่อยู่ไกลออกไปได้

ช่วงเวลาที่น่าไป: พฤศจิกายน กุมภาพันธ์ อากาศหนาวเย็น เหมาะกับการชมทะเลหมอกและดอกไม้เมืองหนาว

9. อุทยานแห่งชาติเขาค้อ (เพชรบูรณ์)

ประวัติและความสำคัญ: ชื่อ "เขาค้อ" มาจากต้น ค้อ ซึ่งเป็นไม้ตระกูลปาล์มที่เคยขึ้นอย่างหนาแน่นในพื้นที่ ปัจจุบันได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 125 ของประเทศไทย เขาค้อไม่ได้มีเพียงความงามทางธรรมชาติ แต่ยังเป็นสถานที่ที่มีความสำคัญทาง ประวัติศาสตร์การเมือง เป็นสมรภูมิสุดท้ายของสงครามในพื้นที่ภาคเหนือ ทำให้มีอนุสรณ์สถานและพิพิธภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของ พระตำหนักเขาค้อ และมีจุดชมวิวทิวทัศน์ที่สวยงามมากมาย

ช่วงเวลาที่น่าไป: พฤศจิกายน มกราคม เป็นช่วงที่มีอากาศเย็นจัด และมีโอกาสชมทะเลหมอกได้ง่าย

10. อุทยานแห่งชาติเขาหลัก-ลำรู่ (พังงา)

ประวัติและความสำคัญ: ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2534 ชื่ออุทยานฯ มาจากยอดเขาที่สำคัญสองลูกคือ เขาหลัก และ เขาลำรู่ มีลักษณะภูมิประเทศที่หลากหลาย ผสมผสานระหว่าง ป่าดิบชื้นบนภูเขาสูง และ ชายฝั่งทะเลอันดามัน อุทยานฯ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารของคลองหลายสาย และมีน้ำตกที่สวยงาม เช่น น้ำตกโตนช่องฟ้า พื้นที่ชายฝั่งเขาหลักยังเป็นที่ตั้งของอนุสรณ์สถานรำลึกถึงเหตุการณ์ สึนามิปี พ.ศ. 2547 ทำให้เป็นจุดที่มีความสำคัญทั้งทางธรรมชาติและประวัติศาสตร์ร่วมสมัย

ช่วงเวลาที่น่าไป: พฤศจิกายน เมษายน เป็นช่วงที่คลื่นลมสงบและสามารถเข้าถึงพื้นที่ชายหาดและน้ำตกได้สะดวก